Bolivia

Boliviako Estatu Plurinazionala
Estado Plurinacional de Bolivia
Ereserkia: National Anthem of Bolivia (en)
Goiburua: ¡La unión es la fuerza! ("Batasuna da indarra!")
Boliviako bandera Boliviako armarria
Kokapena munduan   Mapa politikoa
Geografia
Hiriburua	Sucre[oh 1] 19°2′51″S 65°15′36″W
Azalera	1.098.581 km²
Punturik altuena	Nevado Sajama (6.542 m)
Punturik sakonena	Paraguai ibaia (90 m)
Kontinentea	Hego Amerika
Mugakideak	Argentina, Brasil, Txile, Paraguai eta Peru
Administrazioa
Gobernu-sistema	errepublika parlamentarioa
Boliviako presidentea	Luis Arce
Luis Arce
Legebiltzarra	Batzar Legegile Plurinazionala
Harreman diplomatikoak	Ikusi mapa Wikidatan
Zeren kide	ikusi Aduanen Mundu Erakundea Agency for the Prohibition of Nuclear Weapons in Latin America and the Caribbean (en) Ameriketako Estatuen Erakundea Andean Community (en) Arma Kimikoak Debekatzeko Erakundea Berreraikuntza eta Garapeneko Nazioarteko Bankua Hego Amerikako Nazioen Batasuna Interpol Mercosur Merkataritzaren Mundu Erakundea Multilateral Investment Guarantee Agency (en) Munduko Meteorologia Erakundea Nazio Batuen Erakundea Nazioarteko Finantza Korporazioa Nazioarteko Garapen Elkartea Osasunaren Mundu Erakundea Posta Batasun Unibertsala Rio Group (en) Telekomunikazioen Batasun Internazionala UNESCO
Demografia
Biztanleria	12.244.159
Dentsitatea	11,15 bizt/km²
Hizkuntza ofizialak	ikusi gaztelania Aimara kitxua Guaraniera
Erabilitako hizkuntzak	ikusi South Bolivian Quechua (en) , Chiquitano (en) , Kallawaya (en) , Itonama (en) , Movima (en) , Toromono (en) , Araona (en) , Cavineña (en) , Paunaka (en) , North Bolivian Quechua (en) , Yupua (en) , Chakobo (en) , Pacahuara (en) , Yuracaré (en) , Leco (en) , Baure (en) , Pauserna (en) , Ese Ejja (en) , Eastern Bolivian Guaraní (en) , Jorá (en) , Western Bolivian Guaraní (en) , Uru (en) , Yaminawa (en) , Canichana (en) , Itene (en) , Reyesano (en) , Wichí Lhamtés Nocten (en) , Guarayu (en) , Cayuvava (en) , Tacana (en) , Sirionó (en) , Yuqui (en) , gaztelania, Chipaya (en) , Aimara, Ayoreo (en) , Chimane (en) , Bolivian Sign Language (en) , Tapieté (en) , Ignaciano (en) , Trinitario (en) , Machinere (en) eta Central Aymara (en)
Ezkontzeko adina	genero guztiak: 21
Emankortasun-tasa	2,968 (2014)
Eskolaratu gabeko umeak	329.105 (2015)
Alfabetizazioa	% 92 (2015)
Bizi-itxaropena	69,125 (2016)
Giniren koefizientea	43,6 (2020)
Giza garapen indizea	0,692 (2021)
Ekonomia
BPG nominala	37.508.642.112,88 $ (2017)
BPG per capita	3.393 $ (2017)
BPG erosketa botere paritarioa	83.723.406.644 nazioarteko dolar (2017)
BPG per capita EAPn	7.575,682 nazioarteko dolar (2017)
BPGaren hazkuntza erreala	4,1 % (2016)
Erreserbak	10.245.969.449 $ (2017)
Inflazioa	4 % (2016)
Historia
Sorrera data: 1825
Bestelako informazioa
Aurrezenbakia	+591
ISO 3166-1 alpha-2	BO
ISO 3166-1 alpha-3	BOL
Ordu eremua	ikusi UTC−04:00 : America/La_Paz (en) : America/Cochabamba (en)
Elektrizitatea	115 V. 50 Hz. 230 V. 50 Hz.NEMA 1-15 (en) eta europar loki
Internet domeinua	.bo

Bolivia^[1] (guaranieraz: Mborivia; kitxuaz: Puliwya; aimaraz: Wuliwya), izen ofiziala Boliviako Estatu Plurinazionala (gaztelaniaz: Estado Plurinacional de Bolivia), Hego Amerika erdi-mendebaldeko estatu burujabea da. Herrialde itsasgabea da; Brasilekin du muga iparraldean eta ekialdean, Paraguai eta Argentinarekin hegoaldean, eta Peru eta Txilerekin mendebaldean. 1.098.581 kilometro koadroko eremua hartzen du, eta 11,4 milioi biztanle zituen 2019an.^[2] Sucre da hiriburu konstituzionala, gobernuaren egoitza La Paz den arren; Santa Cruz da hiririk handiena.

1825ean Espainiatik independizatu zenetik, estatu kolpeak, gudarosteak herritarren eta meatzarien kontra egindako sarraskiak, politika eta buruzagi aldaketa etengabeak eta inguruko herrialdeen kontrako gerrak izan dira Boliviako historiaren ezaugarri nagusiak. Víctor Paz Estenssororen agintaldi zibilean (1952-1964) meatzeak nazionalizatu eta nekazaritzako erreforma bideratu ziren, eta agintaldi haren ondoren militarren esku gelditu zen gobernua, harik eta 1982an berriro zibilek irabazi zuten arte. 2013-2017 bitartean, Boliviako ekonomia izan zen Latinoamerikan gehien hazi zena.^[3]

Aipuaren errorea: <ref> tags exist for a group named "oh", but no corresponding <references group="oh"/> tag was found

1. ↑ Euskaltzaindia. 38. araua: Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak. .
2. ↑ Report for Selected Countries and Subjects: Bolivia, 2019, imf.org
3. ↑ Valdez, Cecilia. Ezkerraren gotorleku sendoa. Berria egunkaria, 2018ko irailak 21 (Noiz kontsultatua: 2019-3-6).