Tren

Trena edo bultzia elkarri lotutako bagoi edo kotxe sorta batez konposatutako ibilgailua da, lokomotorra batek edo kotxe autopropultsatuek atoian eramanda. Oro har bere mugimendurako bereziki prestatutako trenbide izeneko egituraren gainetik higitzen da, normalean bi errail paraleloz osaturikoa, baina errail bakarreko bidea ere izan dezake (monorrail deituriko sistema), edo lebitazio magnetiko bidez ibili (maglev garraioa). Zamak garraiatzen dituen ibilgailuetako bakoitzari bagoi deritzo, eta bidaiariak garraiatzen dituenari, aldiz, kotxe.

Trenaren propultsioa lokomotorra edo tren-makina izeneko material mugikor bereziz lor daiteke, eta tren batek tren-makina bat edo gehiago eduki ditzake, bai aurrealdean atxikituta edo push-pull konfigurazioan (tren-makina bat edo gehiago aurrealdean edota erdialdean edo atzealdean). Trena lokomotorrarik gabe ere propultsatu daiteke, eta automotor deritzo; kasu horretan kotxeak (guztiak, batzuk edo bakar bat) autopropultsatuak dira.

Historikoki, XIX. mendearen hasieratik XX. mendearen erdialdera, trenen energia-iturri nagusia ur-lurruna izan zen. Gaur egun, berriz, tren moderno gehienek elektrizitatea edo diesela darabilte energia-iturri gisa. Elektrizitatearen kasuan, trena katenaria izeneko trenaren gaineko hari baten bitartez, edo hirugarren errail baten bidez hornitzen da.

Trenak garapen fase asko izan ditu munduko historian, eta, gizarte askotako garapenean, garrantzi handia izan du. Industrializazioan, abantaila handiak ekarri ditu, eta, gaur egun ere, garraiobideen artean garrantzi handienetariko bat da.