Citroenzuurcyclus

De citroenzuurcyclus of krebscyclus of de tricarbonzuurcyclus (TCA-cyclus) is een van de fundamentele metabole cycli in cellen, die zuurstof gebruiken in het cellulaire ademhalingsproces. In aerobe organismen is de citroenzuurcyclus een belangrijk metabool proces, dat energie genereert door de oxidatie van kleine biomoleculen, met name glucose, vetzuren en aminozuren, tot uiteindelijk koolstofdioxide en water. De citroenzuurcyclus is een amfibool metabool reactiepad, omdat deze zowel bijdraagt aan de afbraak van organische moleculen (katabolisme) als instaat voor de biosynthese van moleculen (anabolisme). Het zijn de energierijke metabolieten (ATP, NADH en FAD) die in de citroenzuurcyclus gevormd worden, waaruit de cel haar energie put. De citroenzuurcyclus is ook belangrijk als bron van aminozuurvoorlopers (acetyl-CoA, a-ketoglutaraat, succinyl-CoA, succinaat, fumaraat, oxa-aacetaat).

De belangrijkste metabole routes van de citroenzuurcyclus zijn enerzijds de oxidatieve decarboxylering van pyruvaat aan het begin van de cyclus en de oxidatieve fosforylering aan het eind en anderzijds de glycolyse. Voor het winnen van energie uit glucose door glycolyse, moet de citroenzuurcyclus twee keer doorlopen worden.

De naam krebscyclus is afkomstig van Hans Adolf Krebs, een Brits bioloog van Duitse afkomst die de belangrijkste elementen van het proces ontdekte, en er in 1953 de Nobelprijs voor Fysiologie of Geneeskunde ontving.

De citroenzuurcyclus komt voor in alle bekende organismen. In prokaryoten vinden de reacties van de citroenzuurcyclus in het cytosol plaats. In eukaryoten in mitochondriën. Virussen zijn geen organismen en hebben geen metabolisme.