Nationalisme

Nationalisme is een idee en beweging die stelt dat de natie congruent moet zijn met de staat.^[1][2] Als een beweging veronderstelt het bestaan ervan^[3] en neigt het naar het bevorderen van de belangen van een bepaalde natie^[4], vooral met als doel het verkrijgen en behouden van haar soevereiniteit (zelfbestuur) over haar waargenomen thuisland om een nationale staat te creëren. Het stelt dat elke natie zichzelf moet besturen, vrij van externe inmenging (zelfbeschikking), dat een natie een natuurlijke en ideale basis is voor een politieke entiteit^[5], en dat de natie de enige rechtmatige bron van politieke macht is.^[4][6] Het streeft er verder naar om een enkele nationale identiteit op te bouwen en te handhaven, gebaseerd op een combinatie van gedeelde sociale kenmerken zoals cultuur, etniciteit, geografische locatie, taal, politiek (of de regering), religie, tradities en geloof in een gedeelde enkelvoudige geschiedenis,^[7][8] en om nationale eenheid of solidariteit te bevorderen. Nationalisme zoekt daarom naar het behoud en de bevordering van de traditionele cultuur van een natie. Er zijn verschillende definities van een "natie", wat leidt tot verschillende soorten nationalisme.^[9] De twee belangrijkste uiteenlopende vormen die door geleerden zijn geïdentificeerd, zijn etnisch nationalisme en staatsnationalisme.

Vanaf het einde van de 18e eeuw, vooral met de Franse Revolutie en de verspreiding van het principe van volkssoevereiniteit of zelfbeschikking, ontwikkelt zich het idee dat "het volk" moet regeren door politieke theoretici.^[10] Drie hoofdtheorieën zijn gebruikt om het ontstaan van nationalisme te verklaren:

• Primordialisme (eeuwigheid) ontwikkelde zich parallel aan nationalisme tijdens het romantische tijdperk en stelde dat er altijd al naties zijn geweest. Deze opvatting is sindsdien door de meeste geleerden verworpen,^[11] en naties worden nu gezien als sociaal geconstrueerd en historisch contingent.^[12][9]
• De moderniseringstheorie, momenteel de meest gangbare theorie van nationalisme,^[13] neemt een constructivistische benadering aan en stelt dat nationalisme is ontstaan door processen van modernisering, zoals industrialisatie, verstedelijking en massa onderwijs, die nationaal bewustzijn mogelijk hebben gemaakt.^[12][14] Voorstanders van deze theorie beschrijven naties als "verbeelde gemeenschappen" en nationalisme als een "uitgevonden traditie" waarin gedeelde gevoelens zorgen voor een vorm van collectieve identiteit en individuen binden in politieke solidariteit.^[12][15][16]
• Een derde theorie, etnosymbolisme, verklaart nationalisme als een product van symbolen, mythen en tradities, en wordt geassocieerd met het werk van Anthony D. Smith.^[10]

De morele waarde van nationalisme, de relatie tussen nationalisme en patriottisme, en de verenigbaarheid van nationalisme en kosmopolitisme zijn allemaal onderwerpen van filosofisch debat.^[12] Nationalisme kan worden gecombineerd met diverse politieke doelen en ideologieën zoals conservatisme (nationaal conservatisme en rechts-populisme) of socialisme (linksnationalisme).^[17][18][19] In de praktijk wordt nationalisme gezien als positief of negatief, afhankelijk van zijn ideologie en resultaten. Nationalisme is een kenmerk geweest van bewegingen voor vrijheid en rechtvaardigheid,^[20] is geassocieerd met culturele oplevingen,^[21] en moedigt trots aan op nationale prestaties.^[22] Het is ook gebruikt om raciale, etnische en religieuze verdeeldheid te legitimeren, minderheden te onderdrukken of aan te vallen, mensenrechten en democratische tradities te ondermijnen,^[12] en oorlogen te beginnen, waarbij het vaak wordt genoemd als een oorzaak van zowel de Eerste als de Tweede Wereldoorlog.^[23]

1. ↑ (en) Hechter, Michael (2000). Containing Nationalism. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-829742-0.
2. ↑ (en) Brubaker, Rogers (1996). Nationalism reframed: Nationhood and the national question in the New Europe.. Cambridge University Press, p. 15. ISBN ISBN 978-0-521-57649-9.
3. ↑ (en) Gellner, Ernest (2008). Nations and Nationalism. Cornell University Press. ISBN 978-0-8014-7500-9.
4. ↑ ^{a b} James, Paul (1 januari 1996). Nation Formation: Towards a Theory of Abstract Community, Vol. I (1996).
5. ↑ (en) Geoghegan, Vincent (21 maart 2014). Political Ideologies: An Introduction. Routledge. ISBN 978-1-317-80433-8.
6. ↑ (en) Bernard, Yack (2012). Nationalism and the Moral Psychology of Community. University of Chicago Press, p. 142.
7. ↑ Triandafyllidou, Anna (1 januari 1998). National identity and the 'other'. Ethnic and Racial Studies 1998. ISSN:0141-9870. DOI:10.1080/014198798329784.
8. ↑ (en) Smith, A.D. (1981). The Ethnic Revival in the Modern World. Cambridge University Press.
9. ↑ ^{a b} (en) Mylonas, Harris, Tudor, Maya (2023-07). Varieties of Nationalism: Communities, Narratives, Identities. Elements in the Politics of Development . DOI:10.1017/9781108973298.
10. ↑ ^{a b} The concise Oxford dictionary of politics. Oxford Univ. Press, Oxford (2009). ISBN 978-0-19-172719-1.
11. ↑ Coakley, John (4 oktober 2017). "Primordialism" in nationalism studies: theory or ideology?. Nations and Nationalism . ISSN:1354-5078. DOI:10.1111/nana.12349.
12. ↑ ^{a b c d e} (en) Mylonas, Harris, Tudor, Maya (11 mei 2021). Nationalism: What We Know and What We Still Need to Know. Annual Review of Political Science 24 (Volume 24, 2021): 109–132. ISSN:1094-2939. DOI:10.1146/annurev-polisci-041719-101841.
13. ↑ (en) Woods, Eric Taylor, Schertzer, Robert, Kaufmann, Eric (1 april 2011). Ethno-national conflict and its management. Commonwealth & Comparative Politics 49. ISSN:1466-2043. DOI:10.1080/14662043.2011.564469.
14. ↑ Smith, Anthony D. (2010). Nationalism: theory, ideology, history. Polity, Cambridge, UK ; Malden, MA. ISBN 978-0-7456-5127-9.
15. ↑ (en) Benedict, Anderson (1983). Imagined Communities: Reflections on the origins and spread of nationalism. Verso Books.
16. ↑ (en) Hobsbawm, Ranger, E, T (1983). The Invention of Tradition. Cambridge University Press.
17. ↑ (en) Bunce, Valerie (1 september 2000). Comparative Democratization: Big and Bounded Generalizations. Comparative Political Studies 33 (6-7): 703–734. ISSN:0010-4140. DOI:10.1177/001041400003300602.
18. ↑ Kocher, Matthew Adam, Lawrence, Adria K., Monteiro, Nuno P. (2018). Nationalism, Collaboration, and Resistance: France under Nazi Occupation. International Security 43 (2): 117–150. ISSN:1531-4804
19. ↑ Bonikowski, Bart, Feinstein, Yuval, Bock, Sean (2021-09). The Partisan Sorting of “America”: How Nationalist Cleavages Shaped the 2016 U.S. Presidential Election. American Journal of Sociology 127 (2): 492–561. ISSN:0002-9602. DOI:10.1086/717103.
20. ↑ (en) Wimmer, Andreas, Why Nationalism Works | Foreign Affairs. www.foreignaffairs.com (12 februari 2019). Geraadpleegd op 25 december 2024.
21. ↑ (en) Smith, Anthony (2010). Nationalism: Theory, Ideology, History. Polity, 6–7, 30–31, 37.
22. ↑ James, Paul. Global Matrix: Nationalism, Globalism and Terrorism (2005).
23. ↑ (en) Bingham, James, How Significant is Nationalism as a Cause of War?. E-International Relations (19 juni 2012). Geraadpleegd op 25 december 2024.