Czek

Czek – dokument wystawiony w ściśle przewidzianej przez prawo czekowe formie, zawierający polecenie jego wystawcy, skierowane do banku, wypłacenia oznaczonej kwoty pieniężnej okazicielowi czeku lub wymienionej osobie, ze środków, jakimi w tym banku dysponuje wystawca^[1]. Polecenie wypłacenia środków pieniężnych musi być bezwarunkowe.

Czek jest przede wszystkim środkiem zapłaty, bowiem wręczany jest zamiast pieniądza, przy zakupie towarów lub usług^[2]. Podstawą prawną funkcjonowania czeków w Polsce jest ustawa Prawo czekowe z 28 kwietnia 1936 r.^[3]

Nazwa czek pochodzi prawdopodobnie od arabskiego słowa sakk oznaczającego dokument, którym posługiwali się kupcy arabscy w zastępstwie pieniędzy. Kupcy ci, podczas dalekich podróży, przewozili te dokumenty zamiast gotówki, dzięki czemu zabezpieczali się przed rozbojem i zmniejszali przewożony ciężar. Pieniądze były im wypłacane za okazaniem tego dokumentu w filii banku w innym mieście kalifatu^[4].

Wystawca czeku nosi nazwę trasanta. Może nim być każda osoba fizyczna lub prawna albo ułomna osoba prawna posiadająca rachunek bankowy. Trasatem czeku jest natomiast bank, który prowadzi rachunek trasanta. Bank (trasat) nie odpowiada czekowo, tzn. nie ma obowiązku zrealizować czeku, jeśli na rachunku wystawcy brak jest środków na wykup czeku w dniu jego realizacji. Remitentem czeku jest podmiot, na który czek wystawiono. Czek można wystawić na określoną osobę (czek imienny) lub na okaziciela. Prawa z czeku mogą być przenoszone przez indos. Istnieje również forma czeku wystawionego na określonego remitenta, bez prawa przenoszenia uprawnień na inną osobę (czek rekta). Czek zawsze jest płatny za okazaniem.

Rozliczenia za pomocą czeków są jedną z form płatności bezgotówkowych. Czeki są nadal popularne w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Wielkiej Brytanii i Francji, ale w Polsce nigdy nie były szeroko stosowane jako forma rozliczeń pieniężnych^[5].