Back Al-Quds ACE Jerusalem Afrikaans Jerusalem ALS እየሩሳሌም Amharic Cherusalem AN Ierusalem ANG Jeruselem ANN येरुशलम ANP القدس Arabic ܐܘܪܫܠܡ ARC
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Dystrykt | |||||
| Burmistrz | |||||
| Powierzchnia |
123 km² | ||||
| Wysokość |
580 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Nr kierunkowy |
02 | ||||
| Kod pocztowy |
91 008 | ||||
Położenie na mapie Izraela  | |||||
 31°46′43″N 35°13′46″E/31,778611 35,229444
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Jerozolima (hebr. יְרוּשָׁלַיִם trl. Yerushalayim trb. Jeruszalajim; arab. القدس, trl. Al-Quds, trb. Al-Kuds oraz اورشليم trl. Ūrushalīm, trb. Uruszalim, także بيت المقدس, trl. Bayt al-Maqdis lub Bayt al-Muqaddas, trb. Bajt al-Makdis lub Bajt al-Mukaddas, łac. Hierosolyma, Aelia Capitolina – zobacz też: nazwy Jerozolimy) – największe miasto Izraela, stolica administracyjna dystryktu Jerozolima i stolica państwa Izraela[3] według izraelskiego prawa[4]. Znajduje się tutaj oficjalna siedziba prezydenta, większość urzędów państwowych, Sąd Najwyższy, parlament i inne.
Organizacja Narodów Zjednoczonych i większość państw nie uznają Jerozolimy jako stolicy Izraela, pozostawiając tę kwestię sporną do wyjaśnienia podczas przyszłych negocjacji izraelsko-palestyńskich. Autonomia Palestyńska planuje utworzenie we Wschodniej Jerozolimie stolicy swojego państwa. Większość z państw nie ma ambasady w Jerozolimie[5]; a swoje ambasady posiada w Tel Awiwie.
W grudniu 2017 prezydent Donald Trump oficjalnie uznał Jerozolimę za stolicę Izraela i wydał Departamentowi Stanu polecenie rozpoczęcia procedury przenoszenia amerykańskiej ambasady do tego miasta, na mocy uchwalonej w 1995 ustawy o ambasadzie w Jerozolimie[6][7][8]. W tym samym miesiącu taką samą decyzję ogłosił prezydent Gwatemali Jimmy Morales[9], a w 2019 Jerozolimę za stolicę Izraela uznał rząd Republiki Nauru[10].
Jest to największe miasto w kraju pod względem powierzchni (123 km²) i ludności (970 000 mieszkańców)[11]. Leży wśród gór Judei, rozciągających się pomiędzy Morzem Śródziemnym a Morzem Martwym. Miasto posiada długowiekową historię i stanowi centralny punkt dla judaizmu, chrześcijaństwa oraz ważny punkt dla islamu.
Współczesne miasto powstało wokół Starego Miasta. Nowoczesne żydowskie dzielnice rozciągają się w kierunku zachodnim, w stronę aglomeracji Gusz Dan, natomiast dzielnice arabskie rozciągają się po stronie wschodniej (Wschodnia Jerozolima) w kierunku Ramallah i Betlejem.
- ↑ East Jerusalem – By the Numbers | Association for Civil Rights in Israel (ACRI) [online], acri.org.il [dostęp 2017-11-24] (ang.).
- ↑ West Jerusalem: population, area, timezone, geographical position [online], ds-lands.com [dostęp 2017-11-24] [zarchiwizowane z adresu 2014-06-29].
- ↑ Jerozolima, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2011-02-11].
- ↑ Kwestia stolicy Izraela jest sprawą kontrowersyjną. Zgodnie z Ustawą Zasadniczą Izraela siedzibą władz i konstytucyjną stolicą jest Jerozolima, jednak prawnomiędzynarodowy status tego miasta nie został dotąd uregulowany, ONZ i większość państw, w tym Polska, nie uznają de iure suwerenności Izraela nad całą Jerozolimą, dlatego większość przedstawicielstw dyplomatycznych mieści się w Tel Awiwie. Zob. listę placówek dyplomatycznych w Izraelu (Israel Science and Technology).
- ↑ Embassies and Consulates in Israel (ang.) [dostęp 29 września 2011].
- ↑ Jerusalem Embassy Act of 1995. gpo.gov. [dostęp 2017-12-07].
- ↑ Donald Trump to recognise Jerusalem as Israel’s capital and move US embassy. theguardian.com. [dostęp 2017-12-07]. (ang.).
- ↑ Trump officially recognizes Jerusalem as Israel’s capital, orders embassy move for US. foxnews.com. [dostęp 2017-12-07]. (ang.).
- ↑ Robert Stefanicki: „Trump Ameryki Łacińskiej” też przenosi ambasadę do Jerozolimy. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. Agora SA, 2017-12-27. [dostęp 2017-12-28]. (pol.).
- ↑ Nauru recognizes Jerusalem as Israel’s capital [online], loopnauru.com [dostęp 2019-10-20] (ang.).
- ↑ Jerusalem, Israel Metro Area Population 1950-2023 [online], macrotrends.net [dostęp 2023-08-07].