Back Armeense volksmoord Afrikaans Völkermord an den Armeniern ALS Chenocidio armenio AN الإبادة الجماعية للأرمن Arabic ܩܛܠܥܡܐ ܐܪܡܢܝܐ ARC الإبادة الجماعية ديال الأرمن ARY مدابح الارمن ARZ Xenocidiu armeniu AST Erməni soyqırımı Azerbaijani Әрмәндәрҙе юҡ итеү сәйәсәте Bashkir

Henosidyong Armenyo

Henosidyong Armenyo
Bahagi ng mga huling henosidyong Otomano[1][2]
Mga Armenyong sibilyan, inihatid ng mga sundalong Ottomano, nagmartsa mula Harput (Kharpert) hanggang isang bilangguan sa malapit na Mezireh (Elâzığ sa kasalukuyan), Abril 1915
Lokasyon
Petsa1914–1923[note 1]
TargetPopulasyong Armenyo
Uri ng paglusobDeportasyon, henosidyo, pangmaramihang pagpatay, kagutuman
Namatayc. 1.5 milyon (pinagtatalunan)[note 2]
UmatakeImperyong Otomano (Komite ng Unyon at Pag-unlad)
MotiboMga damdaming Anti-armenyo,[9] Turkipikasyon

Ang Henosidyong Armenyo[note 4] na kilala rin bilang ang Holokaustong Armenyo,[10] ay ang sistematikong paglipol ng gobyernong Otomano ng 700,000 hanggang 1.5 milyong Armenyo,[note 2] karamihang mga mamamayan ng Imperyong Otomano, mula, humigit-kumulang, 1914 hanggang 1923.[11][12] Karaniwang pinepetsahan ang panimula sa ika-24 ng Abril 1915, ang araw na ang mga awtoridad ng Ottoman ay nagpalikom, nag-aresto, at nagdeporta mula sa Konstantinopla (Istanbul ngayon) sa rehiyon ng Angora (Ankara), mga 235 hanggang 270 Armenyong intelektwal at pinuno ng komunidad. Karamihan dito ay pinatay sa huli.

Isinagawanag henisodyo noong at pagkatapos ng Unang Digmaang Pandaigdig at ipinatupad sa dalawang yugto—ang pakyawang pagpatay sa kalalakihang di-baldado sa pamamagitan ng masaker at pagsupil ng mga konskrip ng hukbo sa sapilitang trabaho, kasunod ng pagpapalayas ng kababaihan, kabataan, matatanda, at ang mga may-sakit sa mga martsa ng kamatayan na humantong sa Disyerto ng Sirya. Ipinatuloy ng mga konsorte ng militar, binawian ang mga deportado ng pagkain at tubig at sumailalim sa panaka-nakang pagnanakaw, panggagahasa, at pagpapatay.[13] Naging isang direktang resulta ng henosidyo ang karamihan sa mga pamayanang diaspora ng Armenya sa buong mundo.[14]

Pinalipol rin ang iba pang mga pangkat etniko sa henisodyong Asiryano at ang henosidyong Griyego, at itinuturing ang pagtrato sa kanila ng ilang mga mananalaysay na bahagi ng parehong patakarang henosidyo.[1][2]

Pukaw na pukaw si Raphael Lemkin sa pagkalipol ng mga Armenyo na binigyan niya ng kahulugan ang sistematikong at planadong paglipol sa loob ng mga ligal na parametro at naglikha ng salitang genocide (henosidyo) noong 1943.[15] Kilala ang Henosidyong Armenyo bilang isa sa mga unang modernong henosidyo,[16][17][18] dahil itinuturo ng mga iskolar ang organisadong paraan sa pagsasagawa ng pagpatay. Ito ang pangalawang pinakapinag-aralan na kaso ng pagpatay ng tao pagkatapos ng Holokawsto.[19]

Itinatanggi ng Turkey na angkop na termino ang salitang henosidyo para sa mga krimeng ito ngunit sa mga nakaraang taon pinipilit sila upang aminin na ganyan siya.[20] Magmula noong 2019 itinuring ng mga gobyerno at parlamento ng 32 mga bansa, kabilang ang Brasil, Canada, Pransya, Alemanya, Italya at Rusya, pati na rin ang Estados Unidos, ang mga kaganapan bilang henosidyo.

  1. ↑ 1.0 1.1 Schaller, Dominik J; Zimmerer, Jürgen (2008). "Late Ottoman genocides: the dissolution of the Ottoman Empire and Young Turkish population and extermination policies – introduction". Journal of Genocide Research. 10 (1): 7–14. doi:10.1080/14623520801950820.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  2. ↑ 2.0 2.1 Jones, Adam (2010). Genocide: A Comprehensive Introduction. Taylor & Francis. pp. 171–72. ISBN 978-0-203-84696-4. A resolution was placed before the IAGS membership to recognize the Greek and Assyrian/Chaldean components of the Ottoman genocide against Christians, alongside the Armenian strand of the genocide (which the IAGS has already formally acknowledged). The result, passed emphatically in December 2007 despite not inconsiderable opposition, was a resolution which I co-drafted, reading as follows: ...{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  3. ↑ Halimbawa: * Derderian, K. (1 Marso 2005). "Common Fate, Different Experience: Gender-Specific Aspects of the Armenian Genocide, 1915–1917". Holocaust and Genocide Studies (sa wikang Ingles). 19 (1): 1–25. doi:10.1093/hgs/dci001. ISSN 8756-6583. the figure of 1.5 million people is generally accepted as a reasonable estimate{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link) * "Tsitsernakaberd Memorial Complex". Armenian Genocide Museum-Institute. Nakuha noong 17 Hunyo 2016.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) * Kifner, John (7 Disyembre 2007). "Armenian Genocide of 1915: An Overview". The New York Times.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  4. ↑ Michael J., Kelly (2002). "Can Sovereigns Be Brought to Justice? The Crime of Genocide's Evolution and the Meaning of the Milosevic Trial". St. John's Law Review. 76 (2): 267. SSRN 920900.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  5. ↑ Göçek, Fatma Müge (2015). Denial of violence : Ottoman past, Turkish present and collective violence against the Armenians, 1789–2009. Oxford University Press. p. 1. ISBN 978-0-19-933420-9.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  6. ↑ Auron, Yair (2000). The banality of indifference: Zionism & the Armenian genocide. Transaction. p. 44. ISBN 978-0-7658-0881-3.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  7. ↑ Forsythe, David P. (11 Agosto 2009). Encyclopedia of human rights (Google Books). Bol. 1. Oxford University Press. p. 98. ISBN 978-0-19-533402-9.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  8. ↑ Chalk, Frank Robert; Jonassohn, Kurt (10 Setyembre 1990). The history and sociology of genocide: analyses and case studies. Institut montréalais des études sur le génocide. Yale University Press. pp. 270–. ISBN 978-0-300-04446-1.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  9. ↑ Hovannisian, Richard G. (1998). "Modern Turkish Identity and the Armenian Genocide: From Prejudice to Racist Nationalism". Remembrance and Denial: The Case of the Armenian Genocide (sa wikang Ingles). Wayne State University Press. pp. 23–50. ISBN 081432777X.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  10. ↑ Fisk, Robert (14 Oktubre 2006). "Let me denounce genocide from the dock". The Independent. Inarkibo mula sa orihinal noong 24 Enero 2014. Nakuha noong 31 Agosto 2016.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  11. ↑ "8 facts about the Armenian genocide 100 years ago". CNN.com. Nakuha noong 13 Disyembre 2015.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  12. ↑ "100 Years Ago, 1.5 Million Armenians Were Systematically Killed. Today, It's Still Not A 'Genocide'". The Huffington Post. Nakuha noong 13 Disyembre 2015.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  13. ↑ Kieser, Hans-Lukas; Schaller, Dominik J. (2002), Der Völkermord an den Armeniern und die Shoah [The Armenian genocide and the Shoah] (sa wikang Aleman), Chronos, p. 114, ISBN 3-0340-0561-X{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link)Walker, Christopher J. (1980), Armenia: The Survival of A Nation, London: Croom Helm, pp. 200–03{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link)Bryce, Viscount James; Toynbee, Arnold (2000), Sarafian, Ara (pat.), The Treatment of Armenians in the Ottoman Empire, 1915–1916: Documents Presented to Viscount Grey of Falloden (ika-uncensored (na) edisyon), Princeton, NJ: Gomidas, pp. 635–649, ISBN 0-9535191-5-5{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  14. ↑ "The Many Armenian Diasporas, Then and Now". GeoCurrents. Nakuha noong 13 Disyembre 2015.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  15. ↑ Totally Unofficial: The Autobiography of Raphael Lemkin. New Haven and London: Yale University Press. 2013. pp. 19–20. ISBN 9780300186963.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)The Armenian Genocide (1915–16): Overview, United States Holocaust Memorial Museum
  16. ↑ "Council of Europe Parliamentary Assembly Resolution". Armenian National Institute. Nakuha noong 17 Hunyo 2016.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  17. ↑ Ferguson, Niall (2006). The War of the World: Twentieth-Century Conflict and the Descent of the West. New York: Penguin Press. p. 177. ISBN 1-59420-100-5.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  18. ↑ "A Letter from The International Association of Genocide Scholars" (PDF). Genocide Watch. 13 Hunyo 2005. Inarkibo mula sa ang orihinal (PDF) noong 11 Oktubre 2017. Nakuha noong 11 Pebrero 2020. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
  19. ↑ Rummel, RJ (1 Abril 1998). "The Holocaust in Comparative and Historical Perspective". IDEA – A Journal of Social Issues. 3 (2). ISSN 1523-1712.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  20. ↑ "For Turkey, denying an Armenian genocide is a question of identity". america.aljazeera.com. Nakuha noong 13 Disyembre 2015.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)


Maling banggit (May <ref> tag na ang grupong "note", pero walang nakitang <references group="note"/> tag para rito); $2

From Wikipedia, the free encyclopedia · View on Wikipedia

Developed by Nelliwinne