Jean-Paul Sartre

Jean-Paul Sartre
Nobel-premiito
Persona informo
Jean-Paul Sartre
Naskonomo	Jean-Paul Charles Aymard Sartre
Naskiĝo	21-an de junio 1905 (1905-06-21) en Parizo
Morto	15-an de aprilo 1980 (1980-04-15) (74-jaraĝa) en 14-a arondismento de Parizo
Mortis pro	Naturaj kialoj vd
Mortis per	Edemo vd
Tombo	Tombejo de Montparnasse vd
Religio	ateismo vd
Lingvoj	franca vd
Loĝloko	Parizo • Meudon • La Rochelle • Havro • Laon vd
Ŝtataneco	Francio vd
Alma mater	Liceo Henri-IV Gimnazio Louis-le-Grand Cours Hattemer (en) Supera normala lernejo Universitato de Parizo vd
Subskribo
Familio
Patro	Jean-Baptiste Sartre (en) vd
Edz(in)o	–
Amkunulo	Simone de Beauvoir Wanda Kosakiewicz (en) Michelle Vian Olga Kosakiewicz (en) vd
Profesio
Alia nomo	Jacques Guillemin vd
Okupo	dramaturgo filozofo verkisto politika verkisto pacaktivisto intelektulo publikigisto sociologo rezistobatalanto literaturkritikisto epistemologo eseisto romanisto biografo scenaristo kantotekstisto vd
Laborkampo	Filozofio, epistemologio, etiko, politiko, fenomenologio kaj ontologio vd
Honorigoj Honorigoj (1964)  Nobel-premio pri literaturo  Eugène Dabit populist novel award (en)  Fellow of the American Academy of Arts and Sciences (en) vd
Membrecoj Membrecoj Usona Akademio de Artoj kaj Sciencoj vd
Filozofo
vd	Fonto: Vikidatumoj
v • d • r

Jean-Paul SARTRE, en Esperanto Ĵano-Paŭlo SARTRO^[1] (naskiĝis la 21-an de junio 1905 en Parizo, mortis la 15-an de aprilo 1980 en Parizo) estis filozofo kaj franca verkisto. Li estas la plej tipa reprezentanto de ateisma Ekzistadismo. Li estis amato de franca verkisto Simone de Beauvoir, kvankam ili neniam loĝis unu kun la alia, kaj ili komunikis per leteroj. Liaj verkaro kaj personeco markis la intelektualan kaj politikan vivon de Francio de 1945 ĝis la fino de la 1970-aj jaroj kaj transiris al la resto de Eŭropo kaj la mondo. Temas pri fekunda verkisto, fondinto kaj ĉefredaktoro de la revuo Les Temps modernes, li estas konata ankaŭ pro sia filozofia kaj literatura verkaro kaj pro siaj politikaj engaĝiĝoj, dekomence lige kun la Komunista Partio, kaj poste kun aliaj maldekstraj tendencoj en la 1970-aj jaroj.

Lia verkaro enhavas eseojn kaj filozofiajn tekstojn, kiaj L'Être et le Néant (1943), la broŝuro L'existentialisme est un humanisme (1946) aŭ la Critique de la raison dialectique (1960), sed ankaŭ literaturajn tekstojn: kiaj noveloj (Le Mur), romanoj (La Nausée, Les Chemins de la liberté), teatraĵoj (Les Mouches, Huis clos, La Putain respectueuse, Le Diable et le Bon Dieu, Les Séquestrés d'Altona). Li publikigis ankaŭ biografiajn studojn pri nombraj artistoj kiaj Tintoretto, Mallarmé, Baudelaire, Faulkner aŭ Jean Genet, krom ampleksa studo pri Gustave Flaubert, nome L'Idiot de la famille (1971-1972). Mallonga teksto, sed grava membiografia studo estas Les Mots (la vortoj), kiu rememorigas la dekunu unuajn jarojn de sia vivo.

Konstanta kaj fidela al siaj ideoj, li ĉiam malakceptis honorojn kaj rimarkinde malakceptis la proponon de la Nobel-premio de literaturo en 1964; elstara escepto estis la akcepto de la titolo de doktoro ''honoris causa'' el la Universitato de Jerusalemo en 1976. Lia privata rilato kun Simone de Beauvoir estas alia elemento de lia elstareco. Iliaj filozofioj, kvankam tre proksimaj, ne devas esti konfuzataj, eĉ se ambaŭ aŭtoroj influis unu la alian. Ankaŭ aliaj intelektuloj ludis gravan rolon en diversaj epokoj de lia vivo: kiaj ekzemple Paul Nizan kaj Raymond Aron, liaj samlernantoj ĉe la École normale supérieure de Parizo; Maurice Merleau-Ponty kaj Albert Camus en la jaroj de postmilito.

1. ↑ PIV