Politico

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Un politico u una politica (d'o latín < politicus^[1] y iste d'o griego πολιτικός (politikós), derivau de πολίτης (polítēs "ciudadán")) ye una persona adedicata a la vida politica d'un país, ocupando-ie cargos publicos seguntes as caracteristicas d'o sistema politico d'ixe país, ye decir, por esleción popular u por designación. Actualment, o politico fa a sobén d'a politica no nomás o suyo campo d'actividat, sino tamién o suyo medio de vida. D'antis mas, l'exercicio de funcions politicas, reservato por un regular a las clases socials dominants, no yera pas retribuito dreitament, encara que a estensión d'o sistema politico democratico fació augmentar, dende o sieglo XIX, o numero de cargos politicos y enampló tamién o sistema de retribución d'ixos cargos.

Actualment, en as republicas o maximo cargo politico ye o President d'a Republica, un cargo esleito equivalent a lo monarca u rei en as monarquías. En toz os países bi ha deputatos en o Parlamento, y tamién puet haber-ie senadors en o Senau. Puet haber-ie asambleas rechionals, con deputatos u senadors; y tamién alcaldes y concellers en l'Administración Local. En bels sistemas politicos, mesmo cuantos cargos d'o poder chudicial son esleitos por os ciudadans, convertindo-se asinas, en sentito amplo, en cargos politicos.

Encara que o nombre y caracteristicas d'os cargos politicos son diferents seguntes cada país, beluns d'istos cargos, ocupatos por politicos, son:

• Poder lechislativo:
  • Deputatos (estatals u rechionals).
  • Senadors (estatals u rechionals).
• Gubierno:
  • President d'a Republica.
  • Vicepresident d'a Republica.
  • Primer ministro u Chefe de Gubierno.
  • Ministros.

1. ↑ (an) Diccionario aragonés-castellano-catalán. Versión preliminar. Estudio de Filología Aragonesa. Edacar num. 14. Zaragoza. Edicions Dichitals de l'Academia de l'Aragonés. ISSN 1988-8139. Octubre de 2024.