Back Georg Wilhelm Friedrich Hegel Afrikaans Georg Wilhelm Friedrich Hegel ALS ፍሬዴሪክ ሄግል Amharic Georg Wilhelm Friedrich Hegel AN جورج فيلهلم فريدريش هيغل Arabic ڭيورڭ ڤيلهيلم فريدريش هيڭل ARY جورج فيلهلم فريدريش هيجل ARZ হেগেল Assamese Georg Wilhelm Friedrich Hegel AST Georq Vilhelm Fridrix Hegel Azerbaijani
_Georg_Wilhelm_Friedrich_Hegel.JPG)
Georgo Vilhelmo Frederiko HEGELO, germane Georg Wilhelm Friedrich HEGEL [georg vilhelm fridrih he:g.l] (naskiĝis la 27-an de aŭgusto 1770, mortis la 14-an de novembro 1831) estis germana profesoro kaj giganto de la okcidenta filozofio de la 19-a jarcento. Li estas kun Immanuel Kant konsiderata kiel plej granda filozofo depost la antikva epoko. Li estis unu el plej grandaj kreintoj de idealismo en germana filozofio kaj kreinto de sia propra sistemo (hegelismo) kiu estiĝis la bazo de postaj filozofioj (marksismo, mesianismo, ekzistadismo, postmodernismo) kaj ĝi estiĝis eĉ la ĉefa modelo de monda idealismo (precipe laŭ hegelisma ontologio). Multaj historiistoj de filozofio opinias lin kiel plej granda idealisto en romantismo. Li atingis agnoskon en sia tempo kaj — kvankam ĉefe influa en la kontinenta tradicio de filozofio — iĝis pli kaj pli influa ankaŭ en la analiza tradicio.[2]
La ĉefa atingo de Hegel estis lia disvolvigo de distinga artikulado de idealismo, foje termigita kiel absoluta idealismo,[3] en kiu la dualismoj de, por ekzemplo, menso kaj naturo kaj de subjekto kaj objekto estas superita. Lia filozofio de spirito koncepte integras psikologion, ŝtaton, historion, arton, religion kaj filozofion. Lia mastro–sklavo dialektiko estis influa, speciale en la 20-a jarcento en Francio.[4] Speciale grava estas lia koncepto de spirito (Geist, foje tradukita ankaŭ kiel "menso") kiel la historia manifestado de la logika koncepto – kaj la "sublacio" (Aufhebung, integrado sen nuligo aŭ redukto) – de ŝajne kontraŭdiraj aŭ opoziciaj faktoroj: ekzemploj estas la ŝajna opozicio inter neceso kaj libero kaj inter imanento kaj transcendeco. Hegel estis konsiderata en la 20a jarcento kiel la originanto de la triopo tezo, antitezo, sintezo,[5] sed kiel eksplicita frazo ĝi originiĝis ĉe Johann Gottlieb Fichte.[6][7]
Hegel influis super multaj pensuloj kaj verkistoj kies propraj pozicioj varas amplekse.[8] Karl Barth priskribis Hegel kiel "Protestanta Akvino"[9] dum Maurice Merleau-Ponty verkis, ke "ĉiuj grandaj filozofiaj ideoj de la pasinta jarcento — la filozofioj de Marx kaj Nietzsche, fenomenologio, germana ekzistadismo, kaj psikoanalizo — havis siajn komencojn en Hegelo."[10]
- ↑ Butler, Judith, Subjects of desire: Hegelian reflections in twentieth-century France (New York: Columbia University Press, 1987)
- ↑ Redding, Paul (13a de februaro 1997). "Georg Wilhelm Friedrich Hegel". Stanford Encyclopedia of Philosophy.
- ↑ Tiu termino estas fakte tre rara en la verkoj de Hegel. Ĝi ne estas en La scienco de logiko (kvankam li venas tre proksime en noto de p. 124 de [2010] la traduko de Giovanni, GW 21.142). En la prezento de la Enciklopedio de lia logiko ĝi troviĝas nur en §45R. Greraets, Suchting kaj Harris notas en la enkonduko en ilia traduko de tiu lasta teksto ke la termino estas pli forte asociata kun la angla movado en tiu lasta parto de la 19a jarcento (Hackett: 1991, xiii).
- ↑ Ĉefe pro la influaj prelegoj de Alexandre Kojève publikigitaj kiel Introduction à la lecture de Hegel (Parizo, 1947), elektoj tradukitaj en anglan fare de James Nichols kiel Introduction to the Reading of Hegel (Novjorko, 1969). Vidu, por ekzemplo, Aimé Patri, "Dialectique du Maître et de l’Esclave", Le Contrat Social, V, No. a (Julio–Aŭgusto 196r), 234, citita en la Enkonduko de la Eldonisto (vii) pri la etendo de lia influo.
- ↑ Robert C. Solomon, In the Spirit of Hegel, Oxford University Press, p. 23.
- ↑ Petschko, Werner G. (17a de februaro 2016). "Review of Aenesidemus" (en germana). Tradukita de Breazeale, Daniel. Alirita la 19an de aŭgusto 2020.
- ↑ "Rezension des Aenesidemus" ("Revizio de Enesidemus"), Allgemeine Literatur-Zeitung, Februaro 11–12, 1794). Trad. Daniel Breazeale. En Breazeale, Daniel; Fichte, Johann (1993). Fichte: Early Philosophical Writings. Cornell University Press. p. 63.
- ↑ "One of the few things on which the analysts, pragmatists, and existentialists agree with the dialectical theologians is that Hegel is to be repudiated: their attitude toward Kant, Aristotle, Plato, and the other great philosophers is not at all unanimous even within each movement; but opposition to Hegel is part of the platform of all four, and of the Marxists, too." Walter Kaufmann, "The Hegel Myth and Its Method" en From Shakespeare to Existentialism: Studies in Poetry, Religion, and Philosophy, Beacon Press, Boston, 1959 (pp. 88–119).
- ↑ "Why did Hegel not become for the Protestant world something similar to what Thomas Aquinas was for Roman Catholicism?" (Karl Barth, Protestant Thought from Rousseau to Ritschl: Being the Translation Of Eleven Chapters of Die Protestantische Theologie im 19. Jahrhundert, 268 Harper, 1959).
- ↑ Maurice Merleau-Ponty (trad. Herbert L. kaj Patricia Allen Dreyfus), Sense and Nonsense, Northwestern University Press, 1964, p. 63.